|
RYS GEOGRAFICZNO-HISTORYCZNY MIEJSCOWOŚCI CICIBÓR DUŻY Cicibór Duży z północnej strony oddziela od Cicibora Małego rzeka Klukówka, która jest dopływem rzeki Krzny. Ukształtowanie powierzchni jest mało zróżnicowane i waha się od 140 do 150 m n.p.m. Cicibór i jego okolice, wg Romera, leżą w regionie klimatycznym Wielkich Dolin, w krainie chełmsko-podlaskiej. Warunki klimatyczne są tu prawie identyczne z klimatem wschodnich obszarów Polski i charakterystyczne są stosunkowo chłodne zimy i względnie ciepłe lata. Cicibór leży blisko międzynarodowego szlaku drogowego (K2). Droga ta ma znaczenie transkontynentalne, gdyż jest częścią wielkiego szlaku europejskiego. Cicibór Duży, dawniej Wielki, znany był jako Cecebor lub Ciciborek. Nazwa pochodzi możliwie od bagiennej rośliny zielonej. Kiedyś bowiem rozciągały się tu potężne bory i bagna. Wieś znana już za czasów Kazimierza Jagiellończyka(1427-1492) widoczna na mapach obwodu brzeskiego XV - XVI wieku, wymieniona w nadaniu przez Kazimierza Jagiellończyka braciom Łuszcze i Owłaszcze, prawdopodobnie za zasługi w walce z Krzyżakami. W XVII i XVIII wieku Cicibór stanowił własność Radziwiłłów, gdzie pod opieką księżnej straży mieszkały aktorki. Szkołę aktorską prowadził w Białej Podlaskiej przybyły tam w 1738 roku Stefan Cybulski, nadworny malarz i kustosz pałacowej galerii malarskiej. Na początku XIX wieku Cicibór liczył 15 domów, 101 mieszkańców, 238 morgów ziemi, posiadał kaplicę, szkołę początkową i folwark w skład, którego wchodziły 3 domy, 11 mieszkańców, 1228 morgów obszaru. Była tam również gorzelnia i pokłady torfu i marglu. W Ciciborze zachował się cmentarz unicki o powierzchni 0,16 ha, założony ok. poł. XIX w. na zachodnim skraju wsi. Układ cmentarza jest nieregularny, rozplanowanie pierwotne zatarte. Ogrodzenie cmentarza zostało postawione w 1983r. i w tymże czasie także poświęcone przez głoszących wówczas nauki misjonarzy. Cmentarz porośnięty jest starodrzewiem. Na cmentarzu spoczywa kilkuset unitów, w tym 57 osób pochowanych pod wspólną mogiłą. Na środku cmentarza znajduje się kamienny pomnik z wyrytym napisem następującej treści: "Uczcijmy modlitwą pamięć kilkuset unitów z parafii Cicibór chowanych na tym cmentarzu tajemnie, bez sakramentów świętych, w latach prześladowań 1875 - 1905. Niech odpoczywają w pokoju" Groby zachowane do tej pory pielęgnowane są przez mieszkańców i młodzież szkolną. W latach przedwojennych Cicibór należał do gminy Sitnik, która była podzielona na 5 gromad. Jedną z nich był Cicibór, który liczył około 575,55 ha obszaru i 359 mieszkańców. Istniała już w tych latach Ochotnicza Straż Pożarna, licząca 20 członków, działająca do dziś oraz Oddział Związku Strzeleckiego. Czasy rewolucji i wojen nie przeszły w Ciciborze bez echa, kilku młodych ludzi straciło życie i nie powrócili z walk w 1905-1918 roku. Niektórzy byli nawet przez 11 lat w wojsku. W latach 1939-1945 prawdopodobnie Niemcy nie zabili nikogo z mieszkańców. Przywozili na rozstrzelanie ludzi z pobliskich miejscowości. Do dziś w pobliskim lesie znajduje się mogiła ofiar hitlerowskich. Mieszkańcy brali udział w Powstaniu Warszawskim, byli również tacy, których wywieziono na Sybir. Majątek ostatnich właścicieli Cicibora pani Budziszewskiej -Gierkowskiej. Który został po II wojnie światowej przekształcony został na Państwowe Gospodarstwo Rolne obecnie mieści się Stację Doświadczalną Oceny Odmian, w której dokonuje się badania nad nowymi gatunkami roślin. Obecnie Cicibór Duży jest miejscowością typowo podmiejską. Liczy ponad 573 mieszkańców. |