HISTORIA SZKOŁY

Najstarszy budynek szkolny znajdował się w pobliżu kaplicy, powstał jeszcze w okresie zaborów na potrzeby szkoły rosyjskiej. Budynek został zniszczony, w latach 1920-29 nauka odbywała się w mieszkaniach prywatnych Jana i Apolonii Marciniuków, pani Michalczuk i państwa Maziejuków. W roku1929 został zbudowana szkoła, która jest do dzisiaj. W latach powojennych budynek został rozbudowany.

Szkoła Podstawowa w Ciciborze Dużym ma długą historię, niestety pamięć ludzka jest zawodna i dziś trudno ustalić wszystkie fakty. W okresie międzywojennym była to szkoła pierwszego stopnia z czterema oddziałami – I, II, III, IV klasa.

Dla porównania w roku szkolnym 1932/33 uczyło się ogółem 90 dzieci, w następnym86 dzieci, 1934/35- 90 uczniów, w następnym95, w 1936/37- 88 dzieci i ostatni przedwojenny rok1937/38-91 uczniów. I tą grupę dzieci uczyło dwóch bądź jeden nauczyciel.

Około roku 1922/23 uczyła Antonina Wielkoszewska, później Kazimierz Nawialis. W latach 1928-1933 nauczycielami byli Zofia Głowińska-Frycowa i kierownik placówki Henryk Kosiński, w latach 1933-38 nauczał sam Henryk Kosiński, następnie przybył Józef Kolibowski.

Na podstawie wyciągu z Księgi Głównej ocen postępów w nauce w roku szkolnym 1927/28 duża część uczniów nie otrzymała promocji do następnej klasy. Z 56 uczniów czterech oddziałów niepromowanych było aż 20.
Porównując temat uczniów niepromowanych w latach 1991-97 to wskaźnik wahał się od 1,3 do 4,9. Najwyższy był w roku szkolnym 1994/95 kiedy to na 144 uczniów 7 nie uzyskało promocji do klasy następnej.

W klasie I i II nauczano następujących przedmiotów: język polski, religia, rachunki z geometrią, rysunki, roboty ręczne, śpiew, ćwiczenia cielesne. W klasie III i IV: religia, język polski, rachunki z geometrią, przyroda żywa, geografia z naukami o Polsce współczesnej, historia, rysunki, roboty ręczne, śpiew, ćwiczenia cielesne. Dzieci jeszcze w latach 30-tych XX wieku pisały na glinianych tabliczkach gryfem. Dopiero później na papierze atramentowym. W roku szkolnym 1937/38 z biblioteki szkolnej korzystało zaledwie kilkunastu uczniów. Szkoła prenumerowała po jednej sztuce następujących czasopism: „Płomyk”, „Płomyczek”, „Mały obywatel”.

Dzieci, razem z nauczycielami zorganizowały teatrzyk, który nazywał się „Komedyjka” i wystawiano nawet kilka razy do roku przedstawiania. W pamięci zachował się wyjazd uczniów do Szkoły w Sławacinku 15 czerwca 1938 roku, gdzie rozegrano mecz piłki nożnej. Drużyna z Cicibora przywiozła zwycięstwo.

Czas wojny i okupacji /1939-44/ był trudny, w roku szkolnym 19938/39 naukę rozpoczęto z kilkudniowym opóźnieniem. Trwała do 1941 roku bez większych przeszkód ze strony okupanta. Później Niemcy stawiali szkole wymagania, które różnie były przyjmowane.

Po wojnie zlikwidowano podział szkoły powszechnej na trzy stopnie organizacyjne, zniesiono dwuletnie i trzyletnie klasy, wprowadzono powszechność nauczania i jedna klasa stanowiła jeden rok szkolny.

W czasie działań wojennych budynek szkolny w Ciciborze nie został zniszczony, jednak warunki pracy i nauki były bardzo trudne. Szkoła była za ciasna, dużo dzieci, brakował kadry nauczycielskiej.

Rok szkolny 1945/46 rozpoczęto z liczbą uczniów 90, w dwuizbowej szkole, której kierownikiem był Marian Celiński. Następnie kierowali szkołą: Apolonia Antoniuk, Wanda Krajewska, Zygmunt Maksymiuk, Genowefa Maksymiuk, Kazimierz Artyszuk, Daniela Rudzińska, Elżbieta Panasiuk, Barbara Wyczółkowska-Łotocka, Ewa Makowska i Sławomir Adach.

W następnych latach podjęto starania w celu wynajęcia sal w „pałacowym budynku” Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Ciciborze. Szkołę rozbudowano dopiero w 1956 roku, oddano do użytku 10 sierpnia. W skład komitetu budowy szkoły weszli: Seweryn Maziejuk, Paweł Kondraciuk, Mieczysław Parafiniuk, Jan, Kostanciuk, Bolesław Korniluk.

W roku szkolnym 1956/57 warunki nauki i pracy bardzo się poprawiły, Komitet Rodzicielski wybudował nową skocznię na boisku, nowe ogrodzenie i chodnik ukończono na koniec sierpnia 1959r.

W latach 60-tych przy szkole uruchomiono Szkołę Przysposobienia Rolniczego i eksternistyczny kurs pozwalający na ukończenie szkoły podstawowej. W roku 1974 kurs szkoły podstawowej ukończyło 12 osób.

W roku 1964 ówczesną klasę VII ukończyło zaledwie 29proc. uczniów z 1950 roku /urodzenia/. W latach późniejszych stosunek procentowy rozpoczynających i kończących w terminie uczniów, nie był już taki niski, ale jeszcze wiele lat wahał się od 52,4 do 100 proc.

W związku z 8-letnim obowiązkiem nauczania zaistniała konieczność rozbudowy szkoły. Wybrano komitet w składzie: Józef Szyc, Zbigniew Furtak, Antoni Kuszneruk, Bolesław Korniluk, Józef Krychta. W 1967 zbudowano wschodnie skrzydło. W roku szkolnym 1967/68 placówka dysponowała telewizorem, rzutnikiem, radiem, kilka lat później założono w szkole telefon. W miarę potrzeb przeprowadzane były remonty. W sierpniu 1987 r. zrobiono centralne ogrzewanie i doprowadzono do budynku szkolnego bieżącą wodę.

Od lat 90-tych XX wieku systematycznie poprawiany jest standard pracy i nauki w szkole. Na razie szkole nie grozi niż demograficzny więc będzie się rozwijała.

W latach 60-tych i 70-tych sukcesywnie powstają i rozwijają się organizacje szkolne takie jak: drużyna harcerska i zuchowa, chór, PCK, Spółdzielnia Uczniowska, Samorząd Szkolny, Liga Obrony Kraju, kółka przedmiotowe i koła zainteresowań, Szkolne Koło Krajoznawczo-Turystyczne, Koło Funduszu Budowy Szkół i Internatów, Towarzystwo Przyjaźni Polsko Radzieckiej /TPPR/.

W roku szkolnym 1948/49 prace rozpoczęło trzech nauczycieli, rok później czterech. Jednak przez następnych 10 lat szkoła borykała się z problemami braku kadry pedagogicznej. Problem rotacji kadry przestał być dopiero uciążliwy w latach 90-tych . W latach 70-tych i 80-tych XX wieku sytuacja poprawiła się, ale tak naprawdę to można mówić o spełnieniu postulatu wykwalifikowanej i kompletnej kadry w latach 90-tych XX wieku. Zimą 1994 roku odbyło się wiejskie zebranie w sprawie szkoły Postanowiono zbudować nową, powołano Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły w składzie : Krystyna Kulesza, Lucyna Kaliszuk Elżbieta Panasiuk, Maria Gozdal, Andrzej Parafiniuk, Mirosław Szymański, Jan Kondraciuk, Ryszard Siwiec, Jacek Marczuk, Małgorzata Jurkowska, Tadeusz Pietruczuk, Bożena Mirończuk, Urszula Wasztan, Wiesław Mirończuk i Ewa Makowska ówczesny dyrektor szkoły. 23 maja 1996 roku wmurowano akt erekcyjny i dzień ten uznano dniem rozpoczęcia budowy. Reforma oświaty spowodowała to, że nowa szkoła stała się siedzibą Gimnazjum Publicznego, a szkoła podstawowa nadal mieści się w dawny miejscu.

Maria Konopnicka /1842-1910/ w powszechnej świadomości zapisała się słowami roty „Nie rzucim ziemi skąd nasz ród,/ Nie damy pogrześć mowy/ Polski my naród polski ród/ królewski szczep piastowy…” Maria Konopnicka była patronem szkoły w Ciciborze jeszcze przed II wojną światową. Po wojnie szkoła była bez imienia, dopiero w maju 1993 roku przywrócono dawne imię. Działalność literacka zawiodła pisarkę na Podlasie. Interesowała się losem unitów i powstania styczniowego, w tym celu w 1888 roku odwiedziła Białą Podlaskę, Sokołów, Iganie, Siedlce. Mając na uwadze jej bogatą twórczość w dużej części poświęconą dzieciom okazuje się bardzo interesującym patronem.